Η ίδρυση και η λειτουργία Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος διέπονται από ένα ευρύ νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τους κανόνες υγιεινής, τις προδιαγραφές των εγκαταστάσεων τους καθώς και ζητήματα πολεοδομικής υφής. Για του λόγους αυτούς απαιτείται πριν ξεκινήσουν οι διαδικασίες της μίσθωσης ενός καταστήματος καθώς και της έκδοσης της άδειας να γίνουν οι απαραίτητοι έλεγχοι προκειμένου να διαπιστωθεί η καταλληλότητα του κτηρίου που προορίζεται να γίνει κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος οιανδήποτε είδους.

Γενικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι Καταστήματα Υγειονομικού Ενδιαφέροντος επιτρέπεται να ιδρυθούν σε περιοχές όπου σαφώς προβλέπεται τέτοιου είδους χρήση από τις ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και τα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια και σε κτήρια που είτε στην οικοδομική τους άδεια είναι χαρακτηρισμένα ως αίθουσες συνάθροισης κοινού αν πρόκειται να ιδρυθεί κάποιο κατάστημα εστίασης με τραπεζοκαθίσματα είτε στην οικοδομική τους άδεια είναι χαρακτηρισμένα ως εμπορικά καταστήματα αν πρόκειται να ιδρυθεί κάποιο κατάστημα εμπορίας τροφίμων η κατάστημα μαζικής εστίασης άνευ τραπεζοκαθισμάτων για όρθιους ή κατάστημα εστίασης διανομής φαγητού κατ οίκον.

Σε ότι αφορά τα καταστήματα εστίασης με τραπεζοκαθίσματα αυτά μπορούν κατ εξαίρεση να ιδρυθούν και σε επαγγελματικά κτήρια ή τμήματα κτηρίων με χρήση καταστήματος, κατασκευασμένα προ της ισχύος του ΓΟΚ 1985, τα οποία αποδεδειγμένα λειτουργούσαν πριν από το έτος 1985 σαν καταστήματα εστίασης. Σε διαφορετική περίπτωση ή αν από την χρήση του συγκεκριμένου χώρου ως κατάστημα εστίασης προκύπτουν διαφοροποιήσεις σε ότι αφορά την στατική επάρκεια, τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις ή τον απαιτούμενο αριθμό των θέσεων στάθμευσης τότε προκειμένου να λειτουργήσει ο χώρος αυτός ως κατάστημα εστίασης, απαιτείται έκδοση άδειας δόμησης για αλλαγή χρήσης. Το ζήτημα αυτό είναι πολύ σοβαρό και θα πρέπει να ελέγχεται σχολαστικά καθώς ενδέχεται για κάποιο υφιστάμενο κατάστημα να μην είναι εφικτή ή αλλαγή χρήσης και κατά συνέπεια να μην μπορεί να λειτουργήσει ως κατάστημα εστίασης με τραπεζοκαθίσματα.

Επίσης απαιτείται ιδιαίτερη εμπειρία και προσοχή στον σχεδιασμό, την διαρρύθμιση και τις τεχνικές προδιαγραφές των χώρων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος καθώς θα πρέπει εκτός από τις απαιτήσεις της κείμενης νομοθεσίας (Υγειονομικοί όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών και άλλες διατάξεις -Αριθμ. Υ1γ/Γ.Π/οικ. 47829/ΦΕΚ 2161Β/2017) να τηρούνται τόσο οι απαιτήσεις που προσδιορίζονται από τους ΟΔΗΓΟΥΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ που έχουν εκδοθεί από τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) όσο και από τις 7 αρχές του HACCP σύμφωνα με το άρθρο 5 του Κανονισμού 852/2004 ανεξάρτητα από το μέγεθος και το είδος τους.

1η Φάση – Στάδιο ίδρυσης

Για την ίδρυση Καταστήματος Υγειονομικού Ενδιαφέροντος (Κ.Υ.Ε.), υποβάλλονται στον οικείο δήμο τα εξής δικαιολογητικά:

• Αίτηση − Υπεύθυνη Δήλωση σύμφωνα με το υπόδειγμα A του παραρτήματος Α της Υ.Α Αριθμ. οικ 16228/ΦΕΚ 1723Β/2017 .
• Εφόσον το κατάστημα στεγάζεται σε χώρο οριζόντιας ιδιοκτησίας, με την αίτηση συνυποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του ενδιαφερόμενου, στην οποία δηλώνει ότι ο κανονισμός της πολυκατοικίας δεν απαγορεύει τη χρήση του χώρου για τη λειτουργία του υπό ίδρυση καταστήματος. Ελλείψει κανονισμού, υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη του χώρου, στον οποίο θα εγκατασταθεί το κατάστημα, στην οποία δηλώνεται ότι δεν υφίσταται κανονισμός της πολυκατοικίας. Σε περίπτωση που η υπεύθυνη δήλωση κριθεί αναληθής, ανακαλείται η χορηγηθείσα βεβαίωση.
• Η αρμόδια για τη λειτουργία των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος Υπηρεσία του Δήμου διερευνά αρμοδίως τις υφιστάμενες χρήσεις γης και τυχόν άλλους περιορισμούς που τίθενται στην κείμενη νομοθεσία ή σε κανονιστικές αποφάσεις του Δήμου, οι οποίες έχουν ημερομηνία δημοσίευσης προγενέστερη του αιτήματος για την έκδοση της βεβαίωσης και χορηγεί, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, τη σχετική βεβαίωση. Η βεβαίωση χορηγείται εντός δέκα πέντε (15) ημερών από την υπηρεσία του Δήμου και ισχύει για πέντε μήνες εντός των οποίων θα πρέπει να έχει υποβληθεί η γνωστοποίηση.

2η Φάση – χορήγηση άδειας λειτουργίας - γνωστοποίηση

Όταν η κατασκευή του καταστήματος έχει ολοκληρωθεί στο σύνολο της και το κατάστημα είναι έτοιμο για λειτουργία γίνεται καταχώρηση γνωστοποίησης λειτουργίας του Καταστήματος στο ηλεκτρονικά στο σύστημα notifybusiness σύμφωνα με το Παράρτημα Β της Υ.Α αρ.οικ 16228/ΦΕΚ 1723Β/2017 αφού πρώτα πληρωθεί στο Δήμο το απαιτούμενο παράβολο . Στην γνωστοποίηση περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες της ασκούμενης δραστηριότητας και οι τυχόν εγκρίσεις, πιστοποιητικά ή άλλα δικαιολογητικά που έχει λάβει το κατάστημα ( βεβαίωση της Υπηρεσίας του Δήμου για την εγκατάσταση της δραστηριότητας στη συγκεκριμένη θέση, πιστοποιητικό πυρασφάλειας, άδεια κατάληψης κοινοχρήστου χώρου εφόσον υπάρχει, άδεια χρήσης φυσικού αερίου εφόσον υπάρχει.

Ο ενδιαφερόμενος δεν μπορεί να ξεκινήσει νομίμως την λειτουργία του καταστήματος εάν δεν έχει πληρώσει το σχετικό παράβολο και δεν έχει γίνει η καταχώρηση γνωστοποίησης λειτουργίας του Καταστήματος στο ηλεκτρονικά στο σύστημα notifybusiness . Από την στιγμή που πληρωθεί το παράβολο και γίνει η καταχώρηση το κατάστημα μπορεί να λειτουργεί νόμιμα.

Ο Δήμος εν συνεχεία κοινοποιεί τη γνωστοποίηση εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών, στην οικεία υπηρεσία δόμησης, την υγειονομική υπηρεσία της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία, την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Ελληνική Αστυνομία.

Κανένα από τα απαιτούμενα σύμφωνα με το νόμο δικαιολογητικά, μελέτες , σχέδια, εγκρίσεις και γνωμοδοτήσεις άλλων φορέων δεν κατατίθεται στην αρμόδιο Δήμο αλλά παραμένουν σε φάκελο που διατηρεί η εκάστοτε επιχείρηση προς επίδειξη σε κάθε έλεγχο.

Κατά την διάρκεια λειτουργίας της δραστηριότητας του καταστήματος, θα πρέπει να τηρούνται σε φάκελο, ο οποίος θα πρέπει να να βρίσκεται πάντα στην εγκατάσταση του καταστήματος και ο οποίος θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής έγγραφα, τον οποία οφείλει ο εκάστοτε ιδιοκτήτης του καταστήματος να επιδεικνύει σε όλες τις αρμόδιες αρχές, οι εξής Μελέτες, Σχέδια και δικαιολογητικά.

• Το αποδεικτικό υποβολής της γνωστοποίησης με συνημμένο απλό αντίγραφο του σώματος της γνωστοποίησης.
• Σχεδιάγραμμα του καταστήματος σε κλίμακα που αναφέρεται ρητά επί του σχεδίου, στο οποίο θα αποτυπώνονται όλοι οι χώροι του καταστήματος με τα αντίστοιχα τ.μ. των επιμέρους χώρων, περιλαμβανομένων και αυτών που προβλέπονται από ειδικές διατάξεις του ισχύοντος νομικού πλαισίου (π.χ. χώροι υγιεινής για Α.Μ.Ε.Α.), με βεβαίωση μηχανικού ότι πληρούνται οι κτιριολογικές προϋποθέσεις και υποχρεώσεις του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για το κατάστημα, ότι πληροί τις προϋποθέσεις χώρου κύριας χρήσης, ότι ο χώρος είναι κατάλληλος για τη συγκεκριμένη χρήση σύμφωνα με τον Οικοδομικό και τον Κτιριοδομικό Κανονισμό, τις προϋποθέσεις του Κανονισμού Πυροπροστασίας, καθώς και των εκάστοτε ισχυουσών πολεοδομικών διατάξεων, καθώς και περιγραφή αναλυτικά των νομιμοποιητικών στοιχείων του καταστήματος (π.χ. άδεια δόμησης, τυχόν αναθεωρήσεις αυτής, δήλωση αυθαιρέτου, εξαίρεση από κατεδάφιση, ενημέρωση φακέλου άδειας δόμησης, προϋφιστάμενο κτίριο του 1955 κ.λπ.). Η κάτοψη θα συνοδεύεται από αντίγραφα των στοιχείων νομιμότητας του χώρου, στα οποία αναφέρεται (π.χ. άδεια δόμησης, δήλωση αυθαιρέτου με τις εκάστοτε περί αυθαιρέτων διατάξεις, απόφαση εξαίρεσης από κατεδάφιση, βεβαίωση παλαιότητας κ.λπ.). ωτοαντίγραφο δελτίου ταυτότητας ή άλλου εγγράφου (σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής, διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή ατομικό βιβλιάριο υγείας , φωτοαντίγραφο ισχύουσας άδειας διαμονής κ.λ.π).
• Βεβαίωση της αρμόδιας για την οδό υπηρεσίας, ότι οι εργασίες κυκλοφοριακής σύνδεσης εκτελέσθηκαν πλήρως και σύμφωνα με τα εγκεκριμένα σχέδια ή έγκριση εισόδου - εξόδου, ανάλογα με την κατηγορία που ανήκει η εγκατάσταση (άρθρα 32 παρ. 1 και 39 του β.δ.465/1970, όπως ισχύουν, αντίστοιχα), εφόσον απαιτείται.
• Πιστοποιητικό ενεργητικής πυροπροστασίας (πυρασφάλειας, εφόσον απαιτείται. Σε περίπτωση μη απαίτησης πιστοποιητικού ενεργητικής πυροπροστασίας (πυρασφάλειας), τα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας που απαιτούνται από την κείμενη νομοθεσία θα αποτυπώνονται στα σχέδια κάτοψης ή σε ξεχωριστό σχέδιο κάτοψης που θα τηρείται στο φάκελο της επιχείρησης στην έδρα αυτής, στον οποίο θα τηρείται και το βιβλίο ελέγχου, συντήρησης και καλής λειτουργίας των μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας.
• Υπεύθυνη δήλωση σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος Δ της Υ.Α αρ.οικ 16228/ΦΕΚ 1723Β/2017 του υγειονομικώς υπευθύνου του καταστήματος, με την οποία αποδέχεται τον διορισμό του (στην περίπτωση που ο γνωστοποιών είναι διαφορετικό πρόσωπο από τον υπεύθυνο του καταστήματος.
• Το προβλεπόμενο παράβολο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην κοινή υπουργική απόφαση οικ. 61167/17-12-2007 (ΦΕΚ 243/Β/2007) ή φωτοαντίγραφο του αποδεικτικού κατάθεσης σε τραπεζικό λογαριασμό που υποδεικνύεται από το ηλεκτρονικό ΕΚΕ (ERMIS-EUGO) όπως αυτό δηλώνεται στην ανωτέρω γνωστοποίηση.
• Την άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου, εφόσον υπάρχει.
• Την άδεια παράτασης ωραρίου μουσικής, εφόσον υπάρχει.
• Την βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ και το ΦΕΚ κήρυξης μνημείου, εφόσον απαιτείται.
• Την άδεια χρήσης φυσικού αερίου εφόσον το κατάστημα χρησιμοποιεί για τις λειτουργικές του ανάγκες φυσικό αέριο.
• Την μελέτη εγκατάστασης υγραερίου σύμφωνα με τον Κανονισμό Υγραερίου καθώς και την έγκριση αυτής από την αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία σε περίπτωση που το κατάστημα διαθέτει για τις λειτουργικές του ανάγκες εγκατάσταση υγραερίου που περιλαμβάνει είτε δεξαμενή υγραερίου είτε συστοιχία φιαλών υγραερίου με αριθμό φιαλών μεγαλύτερο από 4 και συνολική αποθηκευόμενη ποσότητα υγραερίου μεγαλύτερη από τα 100 Kg
• Μελέτη εγκατάστασης συστήματος απαγωγής καπναερίων φούσκας επαγγελματικής κουζίνας ή μαγειρείων εφόσον υπάρχει κάτι τέτοιο στο κατάστημα.
• Εφόσον το κατάστημα είναι επιχείρηση τροφίμων ή ποτών κατά την έννοια της Υγειονομικής Νομοθεσίας θα πρέπει να πληροί επιπροσθέτως τους όρους της υγειονομικής διάταξης ΚΥΑ Αριθ.Υ1γ/Γ.Π/οικ 47829/ΦΕΚ 2161Β/2017 και να τηρεί τα προβλεπόμενα αρχεία, τα οποία θα επιδεικνύονται κατά τον υγειονομικό έλεγχο της επιχείρησης. Τα διαγράμματα ροής, καθώς και η περιγραφική έκθεση και η ανάπτυξη του αριθμού των τραπεζοκαθισμάτων, όπου απαιτείται θα συντάσσονται από αρμόδιο επιστήμονα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παραπάνω αναφερόμενη υγειονομική διάταξη (Υγιεινολόγο, Τεχνολόγο Τροφίμων, Χημικό ή Χημικό Μηχανικό κ.λ.π)
• Εφόσον το κατάστημα είναι κατάστημα παροχής υπηρεσιών υγειονομικού ενδιαφέροντος (π.χ. κομμωτήριο – κουρείο, κατάστημα περιποίησης χεριών - ποδιών, γραφείο τελετών, εργαστήριο δερματοστιξίας κ.λπ.) θα πρέπει και αυτό να πληροί τους όρους της υγειονομικής διάταξης ΚΥΑ Αριθ.Υ1γ/Γ.Π/οικ 47829/ΦΕΚ 2161Β/2017 και να τηρεί τα προβλεπόμενα αρχεία με τα στοιχεία του προσωπικού, τα πιστοποιητικά υγείας τους και τις βεβαιώσεις συνδρομής νόμιμων προϋποθέσεων για την άσκηση του επαγγέλματός τους τα οποία θα επιδεικνύονται κατά τον υγειονομικό έλεγχο της επιχείρησης.
• Μελέτη ηχομόνωσης αν πρόκειται για κέντρο για κέντρα διασκέδασης η καταστήματα που πρόκειται να γίνεται χρήση μουσικής ή μουσικών οργάνων (μπαρ) . Πέραν αυτού ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να έχει γνωστοποιήσει στην ηλεκτρονική γνωστοποίηση και σε ειδικό πεδίο της γνωστοποίησης τη χρήση μουσικής, με προσδιορισμό της μέγιστης Α - ηχοστάθμης, του χώρου κ.τ.λ. Εάν η γνωστοποίηση ή η μεταβολή αφορά μόνο στη μουσική, ο Δήμος κοινοποιεί τη γνωστοποίηση μόνο στην αρμόδια Υγειονομική Υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας και στην Ελληνική Αστυνομία.